De politie heeft te ruime bevoegdheden om zelf te bepalen wie ze tijdens demonstraties controleert. Pardon? Dat is een taak waarvoor ze is opgeleid! Of is ze incapabel?
Mensenrechten zijn in gevaar. Volgens Dagmar Oudshoorn, directeur van Amnesty, heeft de politie namelijk te ruime bevoegdheden om zelf te bepalen wie ze tijdens demonstraties controleert. Het rapport van Amnesty dat zo’n twee weken geleden verscheen, spreekt van ‘ongeoorloofde surveillance van vreedzame demonstranten’ en geregeld ‘onrechtmatige ID-controles’. Het geeft risico op ‘willekeur, discriminatie en machtsmisbruik.’
Het rapport is geschreven op basis van vragen aan vijftig demonstranten. Op welke manieren werden ze tijdens acties in de gaten gehouden en welke invloed had dit op hen? Dit koppelde de mensenrechtenorganisatie aan gegevens over surveillance tijdens demonstraties.
Het resultaat: sommige betogers voelen zich geïntimideerd.
Nederland kent sinds 1 januari 2005 een identificatieplicht. Als de politie daarom vraagt, moet iedereen vanaf 14 jaar een geldig identiteitsbewijs kunnen tonen. De identificatieplicht geeft de politie overigens niet de bevoegdheid zonder reden een identiteit te controleren. Daarom leren agenten tijdens de politieopleiding en bij interne trainingen wanneer het vragen naar een ID wel of niet geoorloofd is.
De politie zou volgens de directeur van Amnesty te ruime bevoegdheden hebben om zelf te bepalen wie ze tijdens demonstraties controleert. Kennelijk wordt haar de autoriteit of het vermogen ontzegd om ID-controles uit te voeren. Termen als ‘willekeur, discriminatie en machtsmisbruik’ duiden ook op een flink gebrek aan vertrouwen in de politieopleiding en -trainingen. ‘Ongeoorloofde surveillance’ en ‘onrechtmatige ID-controles’ zijn directe beschuldigingen en veroordelingen van politieoptreden. Lekker vertrouwen in de rechtstaat spreekt hier ook uit!
Nu is het natuurlijk wel zo dat het hele onderzoek van Amnesty is gebaseerd op de ervaring en daarmee de beleving van demonstranten. Zou deze onderzoeksgroep een gekleurde kijk hebben op blauw optreden? De politie neemt de ‘signalen’ van Amnesty in elk geval serieus. Terecht. Het zijn verontrustende signalen over een organisatie die kennelijk nauwelijks vertrouwen heeft in de instrumenten van de rechtstaat.